Artykuł opublikowany w periodyku „Spisek”.
Article published in Lodz Film School magazine.
ENGLISH BELOW
Wojciech Olchowski
Kanwa – Pisarski proces twórczy na zajęciach dr Bronki Nowickiej dla doktorantów
Jestem doktorantem naszej Szkoły Doktorskiej w zakresie reżyserii VR i między innymi prowadzę również Koło VR w PWSFTViT (zapraszam!). Często piszę scenariusze do swoich filmów, i od lat uczestniczyłem w różnych spotkaniach scenariuszowych, na przykład w Szkole Wajdy, czy przy Warszawskiej Szkole Filmowej, ale zapisuję tak tylko pewne historie, obrazy do realizacji. Nigdy nie wychodziłem od precyzyjnych słów jako podstawy do stworzenia filmu.
Od października 2021 brałem udział w procesie twórczym w ramach zajęć w tzw. Module Opowiadanie, prowadzonym dla doktorantów przez dr. Bronkę Nowicką, a które doprowadziły do napisania przeze mnie dwu poematów, które potem stały się podstawą scenariuszy i realizacji eksperymentalnych animacji. Według opisu założeniem zajęć był indywidualny proces twórczy prowadzący do utworu będącego opowiadaniem w dowolnej formie. Jedynym elementem obowiązującym było wprowadzenie słów w obszar powstającego dzieła (monolog, dialog, grafika, animacja, voice-over etc.). Proces twórczy był poddawany dyskusji na forum grupy. Prezentowaliśmy poszczególne etapy procesu twórczego: od idei nadrzędnej, przez wybór tematu, decyzje związane z poetyką, aż po domknięcie formy. Dr Nowicka prowadząc zajęcia posługiwała się bardzo bogatym i metaforycznym językiem, inspirującym do pracy w słowie, na przykład mówiła: “w spo-tkaniu jest tkanie, przeplatanie; wątki i osnowy.”
Podczas spotkań z dr Nowicką zajmowaliśmy się tematami takimi jak:
– korzenie języka i o związkach między słowem a obrazem (teoria ucieleśnionych symulacji), wraz z teoriami neuropsychologicznymi na podstawie między innymi lektury książki “Latające świnie. Jak umysł tworzy znaczenie” autorstwa Benjamina Bergena,
– literatura wizualna, liberatura, literatura wizualna, poezja konkretna, w tym cyfrowym reinterpretacjom literatury XX-wiecznej,
– oraz somatopoetyka – o cielesności w dziele i ciele jako narzędziu krytyki sztuki,
o związkach literatury z czasem, w którym powstaje (XVII-wieczny sonet a teatr anatomiczny).
Na każdych zajęciach albo prezentowaliśmy tzw. “zalążki” pomysłów, albo z czasem ich rozwój i zmiany. Zaproponowane zadanie, metoda pracy, sposoby komunikacji oraz przedstawiane tematy bardzo mnie inspirowały w moim procesie twórczym.
Chciałbym przedstawić pokrótce te dwa utwory które powstały w toku zajęć, umieszczając ich pełne wersje na podanych linkach. Ponieważ pracuję teraz wyłącznie w zakresie mediów immersyjnych (filmy 360 stopni, VR), to założyłem wstępnie, że wychodząc od słowa będę jednak dążył do późniejszej realizacji w takim medium i to się udało, więc na stronach są również robocze wersje filmów.
Dla pierwszego projektu jednym z moich założeń, jeśli chodzi test, było pisanie w języku angielskim, z możliwością częstego zwracania się do odbiorcy, bez wskazywania na jego / jej płeć. Szukałem inspirujących mnie, a jednocześnie prostych jeśli chodzi o język angielski (żeby ułatwić odbiór), tekstów odwołujących się do intymności, zmysłowości. Okazało się, że kopalnią takich zwrotów jest po prostu warstwa tekstowa muzyki pop. Poemat ten powstał początkowo jako ich kolaż, ale na dalszych etapach był różnorodnie przetwarzany.
| “Words are Sensual” (fragment) (…)I feel that I can open up to you.There’s a world inside you.I wanna go there with you.Don’t worry.You don’t have to hide.I can keep a secret.(…) http://words.olchowski.info |   |
Jak “magicznie” inspirujące były kolejne spotkania z cyklu, przykładem może być to jak po zajęciach o somatopoetyce nagle “się wyjaśniło”, że świat wizualny który buduję do ilustracji tego wiersza nie jest / nie musi być abstrakcyjny (jak o nim początkowo pisałem w scenariuszu “koła różnej wielkości, zbliżające się, oddalające”, a jest po prostu światem łona matki, czy strumienia krwinek.
Drugi z tekstów powstał dużo szybciej, praktycznie w dwa dni, tak jakby gdzieś był gotowy, czekał (ale było to już pod koniec cyklu zajęć, więc możliwe że się “gotował” “w tle”).
| “Słowa Pana” (fragment (…)Bawi mnie trochę, kiedy widzę,jak gromadzicie olej i mąkę,na apokalipsę.Naleśnikinie uratują wasprzed końcem świata.(…) http://pan.olchowski.info |   |
Jest dużo bardziej osobisty i wyraża moje różnorodne odczucia, przemyślenia i poglądy, oraz w jakiś dziwny sposób odnosi się do wielu moich doświadczeń z okresu ostatnich dwu lat. Na przykład związane z realizacją wideo “Bachantek”, czy pobytem w Berlinie na stażu.
Same sformułowania często przychodziły do mnie w zalążkach z codzienności, jak z wpisów moich znajomych w mediach społecznościowych zapowiadających jakieś wydarzenia, czy komentujących politykę. Jednak całość nabrała kształtu z uświadomieniem sobie kim jest podmiot liryczny, czyli starogrecki bożek Pan.
Podsumowując – jestem bardzo pozytywnie zaskoczony tym jak te zajęcia z dr. Nowicką “otworzyły” mnie na pisanie literackie. Myślę, że opisany ich przebieg może być wskazówką jak dany na rozwój (osobisty i projektu) czas i odpowiednie inspiracje mogą pozwolić odkryć swój potencjał pisarski. Mam zamiar dużo bardziej pracować ze słowem w swoich filmach.
***
AUTOMATIC TRANSLATION TO ENGLISH
Wojciech Olchowski
Canvas – The writing process of PhD Bronka Nowicka for PhD students
I am a PhD student at our Doctoral School in the field of VR directing and, among other things, I also run the VR Circle at the Polish National Film, Television and Theater School (welcome!). I often write screenplays for my films, and for years I have participated in various script meetings, for example at the Wajda School or at the Warsaw Film School, but I only write down some stories and images for production. I never started off with precise words as the basis for creating a movie.
From October 2021, I took part in the creative process as part of the so-called The Short Story Module, conducted for PhD students by dr. Bronka Nowicka, and which led to me writing two poems, which later became the basis of scripts and the implementation of experimental animations. According to the description, the assumption of the classes was an individual creative process leading to a work being a story in any form. The only obligatory element was introducing words into the area of the work being created (monologue, dialogue, graphics, animation, voice-over, etc.). The creative process was discussed in the group forum. We presented the various stages of the creative process: from the overarching idea, through the choice of the topic, decisions related to poetics, to the closure of the form. Dr Nowicka, while conducting the classes, used a very rich and metaphorical language, inspiring to work in words, for example she said: “there is weaving, interweaving; wefts and warp. „
During the meetings with Dr. Nowicka, we dealt with topics such as:
- the roots of language and the relationship between words and images (the theory of embodied simulations), along with neuropsychological theories based on, inter alia, reading the book “Flying pigs. How Mind Creates Meaning „by Benjamin Bergen,
- visual literature, liberature, visual literature, concrete poetry, including digital reinterpretations of 20th-century literature,
- and somatopoetics – about corporeality in work and body as a tool of art criticism,
on the relationship between literature and the time in which it is written (17th-century sonnet and anatomical theater).
At each class, we also presented the so-called „Seeds” of ideas, or their development and changes over time. The proposed task, method of work, methods of communication and the topics presented inspired me a lot in my creative process.
I would like to present briefly these two songs that were created during the classes, placing their full versions on the given links. Since I work now only in the field of immersive media (360-degree films, VR), I assumed initially that, starting from the word, I would try to implement it later in such a medium and I succeeded, so there are also working versions of the films on the pages.
For the first project, one of my test assumptions was to write in English, with the possibility of frequent addresses to the recipient, without indicating his / her gender. I was looking for inspiring, and at the same time simple in terms of English (to facilitate the perception) texts referring to intimacy and sensuality. It turned out that the text layer of pop music is the mine of such phrases. This poem was originally created as a collage of them, but was later processed in various ways.
„Words are Sensual” (excerpt)
(…)
I feel that I can open up to you.
There’s a world inside you.
I wanna go there with you.
Don’t worry.
You don’t have to hide.
I can keep a secret.
(…)
How „magically” inspiring were the next meetings in the series, an example can be when after the classes on somatopoetics it suddenly „became clear” that the visual world that I am building to illustrate this poem is not / does not have to be abstract (as I initially wrote about it in the script „Wheels of different sizes, approaching, receding”, and is simply the world of the mother’s womb or stream of blood cells.
The second text was written much faster, practically in two days, as if it was ready somewhere, waiting (but it was already at the end of the class cycle, so it may have been „boiling” „in the background”).
„Words of the Lord” (excerpt
(…)
It amuses me a little to see
how you gather oil and flour,
for the apocalypse.
Pancakes
they won’t save you
before the end of the world.
(…)
It is much more personal and expresses my various feelings, thoughts and views, and in some strange way relates to many of my experiences over the past two years. For example, related to the production of the video „Bacchae” or the internship in Berlin.
The phrases themselves often came to me in seeds from everyday life, as from posts by my friends on social media announcing some events or commenting on politics. However, the whole thing took shape with the realization of who the lyrical subject was, i.e. the ancient Greek god Pan.
In conclusion – I am very positively surprised by how these classes with Dr. Nowicka, they „opened” me to literary writing. I think that the described course may be indicative as the time given for the development (personal and project) and appropriate inspirations may allow you to discover your writing potential. I’m going to work a lot more with the word in my movies.
Wojciech Olchowski 